Η πρόσφατη τραγωδία με την «Δημήτρη της Λέσβου», που θάφτηκε ως «αγνώστων στοιχείων», φέρνει στην επιφάνεια ένα μείζον κοινωνικό ζήτημα, που εμφανίζεται όλο και πιο έντονα στα νοσηλευτικά ιδρύματα της χώρας.
Σοροί συνανθρώπων μας παραμένουν επί μήνες στα αζήτητα, στα ψυγεία νοσοκομείων και νεκροτομείων, μέχρι να τις αναζητήσει κάποιο συγγενικό πρόσωπο ή να ολοκληρωθούν οι γραφειοκρατικές διαδικασίες και να ενταφιασθούν.
Το πρόβλημα έχει λάβει, πλέον, μεγάλες διαστάσεις, καθώς, όπως αναφέρουν σχετικές πληροφορίες του Healthstories, υπάρχουν σοροί, που μπορεί να μην αναζητηθούν μέχρι και έξι μήνες!
Οι κίνδυνοι για την δημόσια υγεία είναι προφανείς, ωστόσο το… «επιτελικό κράτος» είναι ουσιαστικά άφαντο. Δεν υπάρχει κεντρικό σύστημα καταγραφής των σορών, που δεν έχουν αναζητηθεί, με αποτέλεσμα οι συγγενείς, που αναζητούν κάποιο οικείο πρόσωπο, να απευθύνονται ξεχωριστά σε κάθε ένα νοσοκομείο – νεκροτομείο σε ολόκληρη την επικράτεια!
Ο ενταφιασμός μια επίπονη διαδικασία
Ακόμα πιο δύσκολη, όμως, είναι η διαδικασία ενταφιασμού, που αναλαμβάνουν οι υπηρεσίες των νοσοκομείων – νεκροτομείων, όταν μία σορός είτε δεν αναγνωρίζεται, είτε κανείς από τους συγγενείς δεν αναλαμβάνει τα έξοδα της κηδείας.
Πρόκειται για έναν «γραφειοκρατικό Γολγοθά», που καλούνται να περάσουν οι αρμόδιοι υπηρεσιακοί παράγοντες των νοσοκομείων. Να συνεργαστούν με τους δήμους και με την αστυνομία, αλλά και να διεκπεραιώσουν ακόμη και φορολογικά ζητήματα, προκειμένου να γίνει ο ενταφιασμός.
Το τελευταίο ενδεχόμενο δεν είναι σπάνιο. Εμφανίζεται όλο και πιο συχνά, αναφέρει στο Healthstories η Ιατροδικαστής, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια στο Τμήμα Ιατρικής του ΑΠΘ και Διευθύντρια του Εργαστηρίου Ιατροδικαστικής και Τοξικολογίας του ΑΠΘ, Δρ. Λήδα Κοβάτση.
Υπογραμμίζει ότι η δεκαετής οικονομική κρίση στη χώρα μας έχει πλήξει ακόμη και την συνοχή της ελληνικής οικογένειας, καθώς έχουν υπάρξει περιπτώσεις με συγγενείς, που, ενώ είχαν την οικονομική ευχέρεια, επέλεξαν να μην αναλάβουν το κόστος και να αφήσουν στις κρατικές υπηρεσίες της ολοκλήρωση της διαδικασίας του ενταφιασμού.
Αναλυτικά η συνέντευξη της κας Κοβάτση:
Πόσα πτώματα παραμένουν στα νεκροτομεία/ψυγεία των νοσοκομείων; Έχουμε στοιχεία;
Στην πραγματικότητα δεν γνωρίζουμε! Ο λόγος είναι ότι δεν υπάρχει ένα κεντρικό σύστημα καταγραφής. Αυτό σημαίνει ότι, εάν κάποιος αναζητά τον συγγενή του, πρέπει να ψάξει με δική του πρωτοβουλία σε κάθε νοσηλευτικό ίδρυμα και σε κάθε νεκροτομείο της χώρας.
Για πόσον καιρό μπορεί να παραμένουν οι σοροί στα αζήτητα;
Για πολύ! Έως ότου καταστεί δυνατός ο ενταφιασμός.
Γιατί συμβαίνει αυτό κυρία Κοβάτση;
Υπάρχουν τρεις καταστάσεις, οι οποίες οδηγούν στην παραμονή σορών στα ψυγεία. Αυτές είναι:
– Όταν ένα πτώμα είναι αγνώστων στοιχείων.
– Όταν ένα πτώμα είναι γνωστών στοιχείων, αλλά δεν το έχει αναζητήσει κανείς.
– Όταν ένα πτώμα είναι γνωστών στοιχείων, υπάρχει συγγενικό περιβάλλον, αλλά δεν αναλαμβάνει (οικονομικά) τον ενταφιασμό.
Από πότε συμβαίνει αυτό;
Συμβαίνει από πάντα, απλά τα τελευταία χρόνια υπήρξε αύξηση στα περιστατικά, κυρίως αυτών που ανήκουν στην τρίτη περίπτωση, που αναφέραμε παραπάνω.
Αν υπάρχει αύξηση στον αριθμό των σορών, που παραμένουν στα αζήτητα, πού μπορεί να αποδοθεί;
Η οικονομική κρίση στη χώρα μας επιδείνωσε την οικονομική κατάσταση του μέσου Έλληνα πολίτη και είναι πλέον αρκετά συχνό το φαινόμενο να παραμένουν σοροί στα νοσοκομεία και στα νεκροτομεία, παρ’ όλο που υπάρχει συγγενικό/φιλικό περιβάλλον.
Επιτρέψτε μου, όμως, να αναφέρω ότι, με βάση την εμπειρία μου, η οικονομική κρίση δεν επηρέασε μόνο “την τσέπη” του Έλληνα πολίτη. Επηρέασε και την συνοχή της κοινωνίας, της ίδιας της οικογένειας. Και το λέω αυτό, διότι υπήρξαν περιπτώσεις οικογενειών, που είχαν την οικονομική δυνατότητα να ενταφιάσουν τον συγγενή τους, όμως επέλεξαν να μην μεριμνήσουν για αυτόν και να βασιστούν στην δική μας ευσυνειδησία…
Ποιοι κίνδυνοι ελλοχεύουν για τη δημόσια υγεία από την επί μακρόν παραμονή των θανόντων σε νοσοκομεία/νεκροτομεία;
Οι κίνδυνοι είναι προφανείς, ειδικά εάν ο ψυκτικός θάλαμος κάποιου ιδρύματος δεν λειτουργεί, όπως θα έπρεπε.
Στο νεκροτομείο του Τμήματος Ιατρικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης εφαρμόζουμε σύστημα ποιότητας κατά το πρότυπο ISO 9001:2015. Αυτό σημαίνει ότι τα ψυγεία και οι καταψύξεις μας συντηρούνται περιοδικά. Επιπροσθέτως, η λειτουργία τους παρακολουθείται εξ’ αποστάσεως.
Εάν, λοιπόν, υπάρξει κάποιο πρόβλημα με την ψύξη ή με την κατάψυξη, θα ενημερωθούμε μέσω κινητού τηλεφώνου και θα παρέμβουμε άμεσα για την επίλυσή του (πριν υποστούν αλλοιώσεις οι σοροί, που φυλάσσονται σε αυτό).
Ποια άλλα προβλήματα προκαλεί αυτή η κατάσταση;
Με δεδομένο ότι οι ψυκτικοί θάλαμοι στα νοσοκομεία και στα νεκροτομεία της χώρας είναι περιορισμένης χωρητικότητας, αντιλαμβάνεστε ότι η μακροχρόνια παραμονή σορών σε αυτούς δημιουργεί ζήτημα επάρκειας χώρων.
Εάν πρόκειται περί πτώματος αγνώστων στοιχείων, περιμένουμε περισσότερο, με την ελπίδα να βρεθεί κάποιος, που θα αναζητήσει τον συγκεκριμένο άνθρωπο.
Εάν πρόκειται περί πτώματος γνωστών στοιχείων, χωρίς συγγενικό περιβάλλον, πρέπει εμείς να διεκπεραιώσουμε (με τρόπο, ο οποίος δεν είναι γραφειοκρατικά εύκολος) τον ενταφιασμό. Ζητούμε από το οικείο αστυνομικό τμήμα βεβαίωση περί μη ύπαρξης συγγενικού περιβάλλοντος και με αυτήν ζητούμε την δωρεάν παραχώρηση χώρου ενταφιασμού από τα κοιμητήρια. Είναι μία μακρά και επίπονη διαδικασία, την οποία επωμιζόμαστε, προκειμένου κάποια στιγμή να αναπαυθεί με αξιοπρέπεια ο άνθρωπος, του οποίου το σώμα φιλοξενείται σε εμάς.
Εάν πρόκειται περί πτώματος γνωστών στοιχείων, με συγγενικό περιβάλλον, τα πράγματα είναι εξαιρετικά δύσκολα και επώδυνα για εμάς, καθώς είναι δύσκολο να εξασφαλίσουμε δωρεάν χώρο ενταφιασμού.
Κάποτε τα πράγματα ήταν πιο εύκολα. Τώρα μερικά κοιμητήρια ζητούν πράξη αποποίησης κληρονομιάς από τους συγγενείς του θανόντος, προκειμένου να παραχωρήσουν δωρεάν τον χώρο ενταφιασμού. Αντιλαμβάνεστε ότι εμείς βρισκόμαστε στην εξής δύσκολη θέση – από την μία θέλουμε και πρέπει να επισπεύσουμε τον ενταφιασμό, από την άλλη το συγγενικό περιβάλλον αρνείται να αναλάβει οικονομικά την διαδικασία (και μπορεί να αρνείται ταυτόχρονα και την αποποίηση κληρονομιάς).