Τελείως διαφορετική αναμένεται να είναι η κατάσταση με την COVID-19 από το φθινόπωρο. Δεκάδες νέα εμβόλια είναι υπό ανάπτυξη και δοκιμάζονται, ενώ η προσοχή όλων είναι στραμμένη στις νέες πιθανές μεταλλάξεις, που μπορεί να εμφανιστούν και στη χώρα μας.
Η Παθολόγος, καθηγήτρια Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής του ΕΚΠΑ Ντόρα Ψαλτοπούλου και ο Παθολόγος – Λοιμωξιολόγος, αναπληρωτής καθηγητής ΕΚΠΑ, υπεύθυνος στη Μονάδα Ειδικών Λοιμώξεων στο νοσοκομείο Αττικόν Αντώνης Παπαδόπουλος εξηγούν πώς διαμορφώνεται η κατάσταση σε αυτή τη χρονική στιγμή, αλλά και τι να περιμένουμε από το φθινόπωρο.
Η απειλή των νέων υποπαραλλαγών της Όμικρον, που έχουν επιφέρει πολλά κρούσματα στο νότιο ημισφαίριο και ειδικά στη Νότια Αφρική, προβληματίζουν τους επιστήμονες, όπως και η γνωστή μας πλέον παραλλαγή Δέλτα, που εξακολουθεί να κυκλοφορεί, όπως δείχνουν τα λύματα.
Ελπίδες από τα νέα εμβόλια που δοκιμάζονται
Η τελευταία παραλλαγή Όμικρον, όπως και οι υποπαραλλαγές της, δημιούργησαν ερωτηματικά ως προς της αποτελεσματικότητα των εμβολίων κατά τα επόμενα στάδια της επιδημίας, μας λέει ο κ. Παπαδόπουλος, ο οποίος, ωστόσο, εκτιμά, ότι η κατάσταση θα αλλάξει από το φθινόπωρο.
«Ήδη βρίσκονται σε φάση δημιουργίας νέα τροποποιημένα εμβόλια, τα οποία εκτιμάται ότι από το φθινόπωρο του 2022 θα ανακόψουν και τα επόμενα πιθανά κύματα. Ευρίσκονται ήδη σε τελικές φάσεις κλινικών δοκιμών 57 νέα εμβόλια, που θα υπάρχουν στο οπλοστάσιό μας έναντι της νόσου. Στα εμβόλια αυτά εφαρμόζονται πολλές καινοτόμες τεχνολογίες, που σκοπεύουν στην εκτεταμένη ανοσολογική απόκριση του οργανισμού και στη δημιουργία παρατεταμένης ανοσίας», επισημαίνει ο αναπληρωτής καθηγητής.
Εξάλλου μελετάται εντατικά και η χρήση εμβολίου σε μορφή ρινικού σπρέι, το οποίο, εφόσον τελειοποιηθεί, θα επιφέρει πραγματική επανάσταση, καθώς θα μπλοκάρει την είσοδο του ιού στον οργανισμό από τη μία εκ των βασικών εισόδων, εκείνη της μύτης.
«Στα εμβόλια, τα οποία δοκιμάζονται, περιλαμβάνοντα και ορισμένα με ευκολία χορήγησης (για παράδειγμα τα ρινικά εμβόλια) και άλλα, που αποσκοπούν στη δημιουργία ανοσίας έναντι πολλών πιθανών υποτύπων του SARS-CoV-2, καθώς χρησιμοποιούν πιο σταθερές δομές του ιού, που δεν μεταλλάσσονται στον χρόνο.
Ταυτόχρονα εκτιμάται ότι θα είναι δυνατόν να παρέχουν μία πιο μακροχρόνια ανοσία, ώστε να χορηγούνται κατ’ ελάχιστον κάθε ένα ή και ανά περισσότερα χρόνια. Ως κατακλείδα, η εξέλιξη και η δημιουργία των εμβολίων αυτών αλλά και η εκτεταμένη και προχωρημένη έρευνα, που αποσκοπεί στην ανάπτυξη νέων φαρμάκων για προφυλακτική ή θεραπευτική χρήση, προσδοκάται ότι θα καταπολεμήσουν αποτελεσματικά την πανδημία για τον επόμενο χειμώνα», υπογραμμίζει ο κ. Παπαδόπουλος.
Είναι πιθανές νέες μεταλλάξεις
Αυτό που συζητά μετ’ επιτάσεως, πάντως, όλη η επιστημονική κοινότητα, είναι οι νέες μεταλλάξεις και πώς αυτές, εφόσον ενσκύψουν, θα επιβαρύνουν εκ νέου την κατάσταση παγκοσμίως.
Η εμφάνιση μιας νέας παραλλαγής ακόμη και μέσα στο καλοκαίρι δεν είναι απίθανη, λένε οι ειδικοί, ακόμη κι αν στη δεδομένη χρονική συγκυρία φαίνεται να έχουμε περάσει τον σκόπελο.
Τα αεροπορικά ταξίδια χωρίς μάσκες από τις 16 Μαΐου είναι μια παράμετρος, που είναι πολύ πιθανό να επιφέρει αύξηση των κρουσμάτων και νέες μεταλλάξεις από το φθινόπωρο.
Ο καθηγητής Anthony Fauci ανέφερε πριν από λίγες ημέρες ότι οι ΗΠΑ είναι πλέον εκτός «πανδημικής φάσης» και ότι κατά τη διάρκεια του επόμενου φθινοπώρου και χειμώνα (2022-2023) περίπου 100 εκατομμύρια Αμερικανοί μπορεί να μολυνθούν από COVID-19. Αντίστοιχα στην Ευρώπη διανύουμε τις πρώτες ημέρες απομακρυνόμενοι από την «έκτακτη» φάση της πανδημίας, όπως ανέφερε η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Σύμφωνα με την κα Ψαλτοπούλου, από τα επιδημιολογικά στοιχεία φαίνεται ότι τρεις κατηγορίες μετρήσεων θα είναι οι πιο σημαντικές από την άποψη της δημόσιας υγείας.
Πρώτον, οι περιπτώσεις βαριάς νόσησης που απαιτούν νοσοκομείο και σε ορισμένες περιπτώσεις διασωλήνωση ή οδηγούν στον θάνατο. Αυτές οι μετρήσεις μπορούν να μας υποδείξουν την επιβάρυνση, που θα δέχεται το σύστημα υγείας, καθώς και το πιο σημαντικό στοιχείο όλων, που είναι η μείωση του προσδόκιμου επιβίωσης σε μία χώρα.
Δεύτερον, τα δεδομένα στις αναδυόμενες μεταλλάξεις του κορωνοϊού διεθνώς. Η διεθνής επιστημονική κοινότητα άμεσα προσπαθεί να αναγνωρίσει τη μεταδοτικότητα, τη βαρύτητα της λοίμωξης που προκαλεί, καθώς και αν τα διαθέσιμα εμβόλια διατηρούν την αποτελεσματικότητά τους ως προς τη βαριά λοίμωξη. Στην παρούσα χρονική περίοδο οι χώρες του νότιου ημισφαιρίου αναμένουν αύξηση των κρουσμάτων και επομένως μεγαλύτερη πιθανότητα εμφάνισης νέων μεταλλάξεων.
Τρίτον, τα δεδομένα που αφορούν στις απώτερες επιπτώσεις της νόσησης από κορωνοϊό, όπως το σύνδρομο long COVID, καθώς και στην επίδραση της πανδημίας σε άλλα νοσήματα, όπως, για παράδειγμα, στην όψιμη διάγνωση καρκίνων, λόγω απροθυμίας του πληθυσμού να προσέλθει για προσυμπτωματικό έλεγχο.
«Στα δεδομένα αυτά ας προστεθούν και τα τελευταία στατιστικά στοιχεία, που δείχνουν ότι περίπου 2 στα 3 παιδιά, ηλικίας από 1 έως 4 ετών, στις ΗΠΑ νόσησαν με κορωνοϊό, όπως φάνηκε σε πρόσφατη δημοσιευμένη μελέτη. Οι ερευνητές έλεγξαν για αντισώματα COVID-19 στο αίμα χιλιάδων παιδιών ηλικίας κάτω των 18 ετών και φάνηκε η αύξηση αυτών», αναφέρει η καθηγήτρια Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής.
Και προσθέτει ότι για τη μικρότερη ηλικιακή ομάδα, ο αριθμός των λοιμώξεων διπλασιάστηκε από 33% σε 68%, τη χρονική περίοδο ανάμεσα στον Δεκέμβριο 2021 και στον Φεβρουάριο 2022.
«Το στοιχείο αυτό, παράλληλα με τον εκτεταμένο εμβολιασμό των πληθυσμών, τουλάχιστον των αναπτυγμένων χωρών και με την αναμνηστική δόση, δείχνει ότι πλέον ο παγκόσμιος πληθυσμός σταδιακά τους επόμενους μήνες από επίνοσος αποκτά ανοσία. Επομένως, παρόλο που δεν μπορούν να γίνουν ασφαλείς προβλέψεις για το μέλλον της πανδημίας μετά τον Σεπτέμβριο, ο εμβολιασμός μαζί με προηγούμενη νόσηση, η χρήση μασκών ειδικά για τους πιο ευάλωτους πληθυσμούς, η αποτελεσματική φαρμακευτική αγωγή για την πρόληψη της βαρειάς νόσησης και η χρήση διαγνωστικών tests μπορούν να συντελέσουν σε ένα καλύτερο φθινόπωρο και χειμώνα συγκριτικά με των προηγουμένων δύο ετών», καταλήγει η κα Ψαλτοπούλου.