Η επιβάρυνση του συστήματος υγείας από την πανδημία και οι επιπτώσεις στους χρονίως πάσχοντες ασθενείς, ήταν κάτι πρωτόγνωρο όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο.
Αυτό ήταν ένα από τα βασικά συμπεράσματα του 4ου Patient Compliance Conference, που διοργάνωσε το DailyPharmaNews με θέμα: «Ασθενείς την Covid Εποχή. Επιπτώσεις, προκλήσεις, περιορισμοί για τους χρόνια πάσχοντες και το σύστημα υγείας».
Οι επιπτώσεις από την πανδημία
Οι ομιλητές στις επισημάνσεις τους στο πλαίσιο του 4ο Patient Compliance Conference που πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή 26 Νοεμβρίου αναφέρθηκαν στις σημαντικές επιπτώσεις της πανδημίας στους χρονίως πάσχοντες ασθενείς παρουσιάζοντας πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία.
Χαιρετίζοντας την έναρξη του 4ο Patient Compliance Conference ο Υπουργός Υγείας Θάνος Πλεύρης, , επισήμανε πώς κατά τη διάρκεια της πανδημίας υπήρξαν αβελτηρίες σε σειρά θεμάτων που αφορούσαν στη λειτουργία του ΕΣΥ και της πρωτοβάθμιας περίθαλψης.
Ιδιαίτερη αναφορά έκανε στη σημασία της πρόσβασης των χρονίως πασχόντων στις υπηρεσίες υγείας λέγοντας χαρακτηριστικά πως «όλο αυτό το διάστημα ήταν πολύ σημαντικό να μην πάνε πίσω οι θεραπείες των χρονίως πασχόντων, ενώ παράλληλα να δοθεί η δυνατότητα με την ομαλοποίηση να γίνουν οι εξετάσεις ή οι ιατρικές πράξεις που έχουν μείνει πίσω», ανέφερε ο υπουργός.
Ο κ. Μιχάλης Χειμώνας, Γενικός Διευθυντής ΣΦΕΕ αναφέρθηκε στα «μαθήματα που πήραμε από την πανδημία», με πρώτο την ανάδειξη του προβλήματος της υποχρηματοδότησης της υγείας, και δεύτερο τις δομικές αλλαγές που χρειάζονται όλα τα συστήματα υγείας. Ακόμη, αναδείχτηκε η έλλειψη υγειονομικού προσωπικού και η σημασία της σωστής εκπαίδευσης του ήδη υπάρχοντος αλλά και η ελλιπής φροντίδα για τους ΜΗ Covid ασθενείς με ότι συνεπάγεται αυτό για το άμεσο μέλλον. Η πανδημία έχει αναδείξει ως προτεραιότητα την ανάγκη απομακρυσμένων μοντέλων παροχής φροντίδας, την εκπαίδευση του υγειονομικού προσωπικού αλλά και την ανάγκη υγειονομικής μεταρρύθμισης με έμφαση στην πρόληψη και τα εμβόλια.
Η κ.Agata Jankoncic, Πρόεδρος Δ.Σ. PIF, και Διευθύνουσα Σύμβουλος της MSD για Ελλάδα, Κύπρο & Μάλτα ανέφερε ότι οι 27 ηγέτιδες φαρμακοβιομηχανίες παλεύουν να ανταποκριθούν στις ανάγκες των Ελλήνων ασθενών με καινοτόμες θεραπείες. «Βρισκόμαστε σε μια απρόβλεπτη περίοδο τα τελευταία χρόνια λόγω πανδημίας. Είναι μια δύσκολη κατάσταση και είναι σημαντικό να συνεργαστούμε ώστε να βρεθούν άμεσες λύσεις και να παρέχουμε την απαραίτητη φροντίδα υγείας σε όλους τους ασθενείς και όχι μόνο στους covid».
Τρίτος χειμώνας της πανδημίας
Ο Γιώργος Πατούλης, Περιφερειάρχης Αττικής και Πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών, στο μήνυμά του έκανε αναφορά σε αυτό τον τρίτο χειμώνα της πανδημίας που διανύουμε, την ασφυκτική πίεση που δέχεται το δημόσιο σύστημα υγείας και τις επιπτώσεις της στους χρονίως πάσχοντες. Παράλληλα, τόνισε ότι είναι εξαιρετικής σημασίας η συμμόρφωση των ασθενών στη θεραπεία τους ειδικά για την επιβίωση των χρονίως πασχόντων ασθενών.
Έρευνα για τις επιπτώσεις της πανδημίας στους χρονίως πάσχοντες
Ο Καθηγητής Οικονομικών της Υγείας, Κοινωνικής Πολιτικής και Διοίκησης ΕΚΠΑ κ. Γιάννης Υφαντόπουλος, στο πλαίσιο του 4ο Patient Compliance Conference παρουσίασε την έρευνα που διεξήγαγε η ομάδα του με το Webrating Ηealth σχετικά με την άποψη των επαγγελματιών υγείας Ιατρών και Φαρμακοποιών για τις επιπτώσεις της πανδημίας στους χρονίως πάσχοντες, για το πως ανταποκρίθηκε το σύστημα υγείας μέχρι σήμερα αλλά και για το πως ανταποκρίθηκαν οι πολιτικοί στο σύνολό τους σε αυτή τη συγκυρία. Τα συμπεράσματα συνοπτικά δείχνουν ότι οι γιατροί αλλά και οι φαρμακοποιοί έχουν σχετικά θετική άποψη για την ανταπόκριση του ΕΣΥ, παρόλα τα προβλήματα που αντιμετωπίζει (έλλειψη προσωπικού, υποχρηματοδότηση κλπ).
Αντίθετα η πλειοψηφία των ερωτηθέντων θεωρεί ότι οι πολιτικοί θα μπορούσαν να κάνουν περισσότερα, με περισσότερη συνεργασία μεταξύ τους μπροστά στην επιδημιολογική κρίση και με μια ενιαία κοινωνική πολιτική, βασισμένη στην τεκμηρίωση.
Σημαντικό στοιχείο που προέκυψε, είναι η αξιολόγηση του ψυχολογικού κόστους της πανδημίας των χρονίως πασχόντων, η ψυχολογική επιβάρυνση των οποίων κρίθηκε ότι είναι πολύ υψηλή.
Συγκεκριμένα οι φαρμακοποιοί αξιολογούν λίγο πιο κάτω από το 7 (στα 10) το ΕΣΥ, ενώ στους πολιτικούς δεν δίνουν «προβιβασμό βαθμό» (κάτω από 5), όπως είπε χαρακτηριστικά ο κ. Υφαντόπουλος.
Οι χρονίως πάσχοντες
Η κ. Κατερίνα Κουτσογιάννη, Πρόεδρος της Ένωσης Ασθενών Ελλάδος και Πρόεδρος του ΡευΜΑζήν έκανε εκτενή αναφορά στην έρευνα που διεξήχθη από τον Σύλλογο Ασθενών ΡευΜΑζήν που δείχνουν ότι οι χρονίως πάσχοντες ασθενείς σε μεγάλο βαθμό συνέχισαν τις θεραπείες τους αλλά ένα σημαντικό ποσοστό (10%) ακύρωσε προγραμματισμένα ραντεβού και προσυμπτωματικό έλεγχο. Όπως τόνισε η κ. Κουτσογιάννη απαιτείται συντονισμένη στρατηγική για την αντιμετώπιση των θεμάτων που έχουν προκύψει, ενώ θα πρέπει να αξιολογηθούν σε βάθος οι επιπτώσεις της πανδημίας στους χρονίως πάσχοντες.
Η κ. Ματίνα Παγώνη, Πρόεδρος της Ένωσης Νοσοκομειακών Ιατρών Αθήνας και Πειραιά (ΕΙΝΑΠ) η πανδημία αδίκησε μία ομάδα ασθενών και αυτό είχε και θα έχει στο μέλλον τραγικές συνέπειες. «Η πανδημία σε επίπεδο σχεδιασμού και στρατηγικής ανέδειξε τις αδυναμίες του συστήματος, αλλά και την αναγκαιότητα ενός ισχυρού συστήματος υγείας. Ας ελπίσουμε ότι όλοι έχουμε καταλάβει πλέον τι πρέπει να γίνει» είπε και πρόσθεσε ότι: «Η νέα πραγματικότητα που διαμορφώνεται κατά την πανδημία για τους χρονίως πάσχοντες θα μπορούσε να μετατρέψει αυτούς τους ασθενείς σε παράπλευρες απώλειες της πανδημίας».
Προσαρμογή του ΕΣΥ
Ο κ. Μπάμπης Καραθάνος, Φαρμακοποιός και Σύμβουλος Υπουργού Υγείας ανέφερε ότι η «κυβέρνηση έδειξε γρήγορα αντανακλαστικά με τα άμεσα περιοριστικά μέτρα στην πρώτη φάση της πανδημίας, γεγονός που έδωσε την ευκαιρία στο ΕΣΥ να ανταποκριθεί και να προσαρμοστεί, να αυξήσει γρήγορα τις κλίνες, τα εξωτερικά ιατρεία αλλά και να αναπροσαρμόσει κάποιες κλινικές ώστε να υποδεχτούν τους ασθενείς με Covid». Στο θέμα της πρόσβασης των χρονίως πασχόντων στα νοσοκομεία, ο κ. Καραθάνος είπε ότι υπήρξε μια καλή διαχείριση με πολλά μικρά προβλήματα -κυρίως ελλείψεις φαρμάκων- που ξεπεράσαμε.
Καθυστερήσεις στις διαγνώσεις
Ο κ Πέτρος Μπακάκος, Καθηγητής Πνευμονολογίας στην Ιατρική Σχολή του ΕΚΠΑ, Μέλος της Ελληνικής και της Ευρωπαϊκής Πνευμονολογικής Εταιρείας ανέφερε ότι «Το μεγαλύτερο πρόβλημα έγκειται σε νοσήματα, όπως είναι τα διάμεσα νοσήματα ή οι κακοήθειες που χρειάζονται κάποια διερεύνηση, και σε αυτά η μείωση των νοσηλειών επιφέρει καθυστέρηση στην πρώιμη διάγνωση και αντιμετώπιση αυτών των νοσημάτων με τις ανάλογες συνέπειες».
Χωρίς εμπόδια η πρόσβαση στο φάρμακο
Ο Πρόεδρος Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου κ. Απόστολος Βαλτάς, τόνισε ότι η πανδημία ασκεί τεράστια πίεση στα συστήματα υγείας παγκοσμίως. Επισήμανε επίσης ότι τα αυξημένα μέτρα προστασίας και πρωτόκολλα ασφαλείας επέτρεψαν την λειτουργία των φαρμακείων καθ’ όλη τη διάρκεια της πανδημίας επιτρέποντας την πρόσβαση στο φάρμακο σε όλους τους ασθενείς αλλά και την πρόσβαση σε πληροφορίες υγείας και πρωτοβάθμιας φροντίδας, όπως τα τεστ που διακινήθηκαν μέσα από το φαρμακείο σε όλη τη χώρα. «Διασφαλίσαμε την απρόσκοπτη πρόσβαση των χρονίως πασχόντων στη θεραπεία τους κάτω από αντίξοες συνθήκες. Οι ελλείψεις των φαρμάκων ήταν το βασικότερο πρόβλημα που αντιμετωπίσαμε κατά τη διάρκεια της πανδημίας», πρόσθεσε.
O Δημήτρης Μπούμπας, Καθηγητής Παθολογίας-Ρευματολογίας ΕΚΠΑ στο πλαίσιο του 4ου Patient Compliance Conference ανέφερε ότι το «Αττικόν Νοσοκομείο» αποτελεί ένα μάχιμο νοσοκομείο σε μια δύσκολη συγκυρία. Από την αρχή της πανδημίας βρέθηκε στο μάτι του κυκλώνα μαζί με άλλα νοσοκομεία. Όπως είπε: «Το μόνο πρόβλημα που αντιμετωπίσαμε ήταν στα χειρουργεία, τα οποία μειώθηκαν δραστικά καθώς δεν υπήρχαν νοσηλευτές, αλλά όλα τα άλλα χρόνια νοσήματα, οι ογκολογικοί ασθενείς, οι ρευματοπαθείς κτλ. έλαβαν όλη τη φροντίδα που έπρεπε να έχουν».
Η εμπειρία που αποκτήθηκε από τη διαχείριση της πανδημίας, άλλαξε την στρατηγική για την Υγεία στη χώρα μας, σε σχέση με την πρόσβαση των ασθενών στις θεραπείες και τη βελτίωση των υπηρεσιών;
Πρόσβαση ασθενών στις θεραπείες
Στο παραπάνω ερώτημα επιχείρησαν να απαντήσουν κατά το δεύτερο μέρος του συνεδρίου οι έγκριτοι ομιλητές του συνεδρίου με τα συμπεράσματα που προέκυψαν να έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον.
Η κ. Ζωή Ράπτη, Υφυπουργός Υγείας, αρμόδια για θέματα Ψυχικής υγείας ΕΚΠΑ αναφέρθηκε στη συμμόρφωση των ασθενών με ψυχικές παθήσεις. «Η πανδημία μας υπενθύμισε πόσο πολύτιμο και ευάλωτο αγαθό είναι η ψυχική υγεία. Οι έρευνες έδειξαν αύξηση στα περιστατικά κατάθλιψης κατά 27% στον ελληνικό πληθυσμό. Είδαμε, ακόμη, αύξηση των περιστατικών ενδοοικογενειακής βίας.
Ο κ. Ιωάννης Κωτσιόπουλος, Γενικός Γραμματέας Υπηρεσιών Υγείας, τόνισε ότι η πανδημία ήταν και είναι μια μεγάλη καταστροφή για τον κόσμο ωστόσο το ΕΣΥ ανταποκρίθηκε γρήγορα, ενισχύθηκε με προσλήψεις αλλά και με κλίνες ΜΕΘ για την αντιμετώπιση της επείγουσας αυτής κατάστασης.
Ο κ. Μάριος Θεμιστοκλέους, Γενικός Γραμματέας Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, αναφέρθηκε στο πρόγραμμα εμβολιασμού το οποίο πέτυχε καθολική και ισότιμη πρόσβαση σε όλο τον πληθυσμό, αφού τα εμβολιαστικά κέντρα αναπτύχθηκαν σε όλα τα μήκη και πλάτη της Ελλάδας. «Εκεί εμβολιάστηκαν οι πολίτες ανεξαρτήτως εισοδήματος», ανέφερε. Και πρόσθεσε ότι «ο δεύτερος άξονας είναι η ποιότητα της υπηρεσίας. Καταφέραμε με καλό σχεδιασμό να παρέχουμε υπηρεσίες ύψιστης ποιότητας όσον αφορά στην οργάνωση και την παροχή υπηρεσιών υγείας μέσω του εμβολιαστικού προγράμματος».
Η δημόσια υγεία στον καιρό της πανδημίας
Ο κ. Γιάννης Κυριόπουλος, Καθηγητής, Πρόεδρος Ινστιτούτου Οικονομικών της Υγείας, Πρόεδρος Ελληνικής Επιστημονικής Εταιρείας Οικονομίας και Πολιτικής της Υγείας ΕΚΠΑ, επισήμανε ότι η πανδημία προκάλεσε αιφνιδιασμό στην παγκόσμια κοινότητα. Υπήρξε, ωστόσο, μια ταχύτατη αντίδραση με την παραγωγή του εμβολίου, μια αντίδραση που έδειξε το δυναμικό που υπάρχει στην επιστημονική κοινότητα. Δυσκολίες, όμως, εμφανίζονται στη διαχείριση της πανδημίας λόγω των αντιδράσεων.
Ο κ. Ανδρέας Ξανθός, Πρώην Υπουργός Υγείας, Τομεάρχης Υγείας, Κ.Ο. ΣΥΡΙΖΑ είπε ότι «όσο το αφήγημα της κυβέρνησης είναι ότι τα κάνουμε όλα καλά, δεν θα έχουμε το επιθυμητό αποτέλεσμα στη διαχείριση της πανδημίας». Επίσης ανέφερε ότι «η ιδέα ότι έχουμε πανδημία ανεμβολίαστων δεν ισχύει, καθώς έχουμε μια κρίση δημόσιας υγείας . Το σύστημα υγείας χρειάζεται αποσυμπίεση και τα αντανακλαστικά εδώ είναι προβληματικά». Οικογενειακός γιατρός, κατ’ οίκον παρακολούθηση ασθενών, επείγουσα ιατρική είναι μερικοί από τους τομείς που χρειάζονται ενίσχυση.
Ο κ. Κωνσταντίνος Μπαργιώτας, Χειρούργος Ορθοπεδικός, Διευθυντής ΕΣΥ, Τομεάρχης Υγείας Κινήματος Αλλαγής επισήμανε ότι η πανδημία ήρθε για να μείνει μαζί μας, όπως δείχνουν και οι πρόσφατες μεταλλάξεις, ενώ εμφανίστηκε απαισιόδοξος τονίζοντας ότι το σύστημα υγείας προσαρμόζεται με πολύ αργούς ρυθμούς παρά τις καλές προθέσεις και ελάχιστα έχουν γίνει. «Η διοικητική ανεπάρκεια των νοσοκομείων είναι διαχρονική και δεδομένη», είπε.
Ο Καθηγητής Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρικής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Γιάννης Τούντας, υπογράμμισε ότι τα δύο μεγάλα κενά που πρέπει να καλυφθούν είναι η έλλειψη οργανωμένης πρωτοβάθμιας υγείας και η έλλειψη οργανωμένου τομέα υπηρεσιών δημόσιας υγείας. «Τα μέτρα που έχουν ληφθεί από την πολιτεία είναι σωστά αλλά ανεπαρκή και καθυστερημένα», υποστήριξε.
Η κ. Πένυ Ρέτσα, Market Access & External Relations Director, AbbVie τόνισε ότι φαρμακευτικές εταιρείες στάθηκαν στο ύψος των περιστάσεων στηρίζοντας την πολιτεία σε αυτή την υγειονομική κρίση. «Αυτόματη αντίδραση για μας ήταν να δημιουργήσουμε προγράμματα για κατ’ οίκον διανομή φαρμάκων κατά προτεραιότητα στους χρόνιους ασθενείς», είπε. Τόνισε, ακόμη, ότι η ευελιξία του φαρμακευτικού κλάδου την περίοδο της πανδημίας ήταν παράλληλη με εκείνη της πολιτείας, ανέφερε δε ότι η πανδημία μας βοήθησε να σκεφτούμε διαφορετικά μοντέλα επικοινωνίας, όπως τα ψηφιακά.
Η Φλώρα Μπακοπούλου, Πρόεδρος της Επιτροπής Αξιολόγησης και Αποζημίωσης Φαρμάκων Ανθρώπινης Χρήσης ανέφερε ότι από την αρχή της πανδημίας τα έκτακτα μέτρα προστασίας της δημόσιας υγείας και το γεγονός ότι οι συνεδριάσεις της επιτροπής αξιολόγησης γίνονταν εξ αποστάσεως, βοήθησαν ώστε να συνεχιστεί απρόσκοπτα το έργο της επιτροπής. Επιπλέον, οι ασθενείς, όπως είπε, δεν ταλαιπωρούνται καθώς τα αιτήματα γίνονται διαδικτυακά. Σχετικά με τις καινοτόμες θεραπείες που αφορούν χρόνια νοσήματα ανέφερε ότι το 86% των φαρμάκων αυτών έχουν ήδη αξιολογηθεί.
Η πανδημία ενίσχυσε την ψηφιακό μετασχηματισμό της χώρας
Ο κ. Ανάργυρος Μαριόλης, Μέλος της Επιτροπής Ειδικών για την πανδημία του Υπουργείου Υγείας, Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών ανέφερε ότι η επιχείρηση Ελευθερία υλοποιείται με υποδειγματικό τρόπο στις μονάδες πρωτοβάθμιας φροντίδας στις πιο απομακρυσμένες περιοχές της χώρας μας. Επίσης, ανέφερε ότι η εμπειρία που έδωσε η πανδημία ως προς τον ψηφιακό μετασχηματισμό της χώρας είναι πολύ σημαντική και παρακαταθήκη για το μέλλον. Η κυβέρνηση, όπως είπε, έχει προχωρήσει σε επενδύσεις στο χώρο της υγείας που επέτρεψαν να αντιμετωπιστούν κάποιες αδυναμίες στο εθνικό σύστημα υγείας.
Από την πλευρά της, η κ. Νίκη Τσούμα, Πρόεδρος και Διευθύνουσα Σύμβουλος της ΗΔΙΚΑ αναφέρθηκε στην άυλη συνταγογράφηση που αποτέλεσε σημαντικό εργαλείο στην επιχείρηση εμβολιασμού του πληθυσμού κατά της COVID-19. Το σύστημα εμβολιασμού έκλεινε αυτόματα ραντεβού στους πολίτες που είχαν εγγραφεί στην άυλη συνταγογράφηση με το άνοιγμα της κάθε ηλικιακή ομάδας. Και πρόσθεσε ότι: «Εβδομαδιαίως αποστέλλονται από την ΗΔΙΚΑ στο gον.gr αρχεία με νέες εγγραφές και μεταβολές της άυλης συνταγογράφησης. Αυτό εξυπηρέτησε αφενός τους πολίτες στο κλείσιμο του ραντεβού για τον εμβολιασμό τους αφετέρου έδωσε ώθηση στην εγγραφή όλο και περισσότερων πολιτών στην υπηρεσία της άυλης συνταγογράφησης».
Διαβάστε επίσης
Ερωτήσεις και απαντήσεις για το νέο στέλεχος Όμικρον από το Πανεπιστήμιο Harvard