Μελέτη του ΕΚΠΑ έδειξε πόσο διαρκούν τα αντισώματα από το εμβόλιο έναντι του κορονοιού ανάλογα με την κατάσταση υγείας των εμβολιασμένων.
Η ανοσολογική απόκριση από τον εμβολιασμό έναντι του SARS-COV-2 με το εμβόλιο των Pfizer/BioNTech είναι το βασικό αντικείμενο της ελληνικής μελέτης.
Η Θεραπευτική Κλινική της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ, από την αρχή του εμβολιασμού του ελληνικού πληθυσμού, ξεκίνησε εκτενή προοπτική μελέτη.
Η προοπτική μελέτη γίνεται στο νοσοκομείο “Αλεξάνδρα”.
Σκοπός είναι η εκτίμηση των αντισωμάτων έναντι του RBD της πρωτεΐνης Spike (S-RBD) και των εξουδετερωτικών αντισωμάτων (NAbs) έναντι του ιού SARS-CoV-2.
Η μελέτη γίνεται σε υγειονομικούς, ενήλικες 50 έως 80 ετών, και ασθενείς με νεοπλασματικές παθήσεις μετά τον εμβολιασμό με το εμβόλιο των Pfizer/BioNTech.
Πότε έγιναν οι μετρήσεις αντισωμάτων
Τα αντισώματα προσδιορίστηκαν τις ημέρες 1 (D1, πριν την πρώτη δόση του εμβολίου), D8, D22 (πριν τη δεύτερη δόση του εμβολίου), D36 (δυο εβδομάδες μετά τη δεύτερη δόση), D50 (τέσσερις εβδομάδες μετά τη δεύτερη δόση) 3 και 6 μήνες μετά τη δεύτερη δόση, με μεθόδους εγκεκριμένες από τον FDA.
Τα μέχρι στιγμής αποτελέσματα αφορούν σε περισσότερους από 3500 υγιείς και ασθενείς και έχουν δημοσιευτεί σε έγκριτα διεθνή περιοδικά.
Οι κύριοι συντελεστές της μελέτης, Καθηγητές του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Ευάγγελος Τέρπος, Ιωάννης Τρουγκάκος και Θάνος Δημόπουλος (Πρύτανης ΕΚΠΑ) συνοψίζουν τα μέχρι σήμερα αποτελέσματα:
Στα υγιή άτομα οι τιμές των εξουδετερωτικών αντισωμάτων (NΑbs) παρουσίασαν σημαντική αύξηση την D22 και έφτασαν τη μέγιστη τιμή τους μετά τη δεύτερη δόση (D36).
Υπήρξε ένας ρυθμός αύξησης 3% την ημέρα. Έφθασε μια διάμεση τιμή 97,2% την ημέρα 36, δηλ. δυο εβδομάδες μετά τη δεύτερη δόση του εμβολίου.
Τα αντισώματα παρέμειναν υψηλά την D50 όπως και 3 μήνες μετά τη δεύτερη δόση του εμβολίου.
Πάνω από 80% στους 6 μήνες
Όσον αφορά τα αποτελέσματα του 6μήνου μετά τον πλήρη εμβολιασμό η διάμεση τιμή εξουδετερωτικών αντισωμάτων ήταν 81%.
Στους 3 μήνες δεν υπήρχε κανείς με τιμές εξουδετερωτικών αντισωμάτων κάτω από το όριο θετικότητος του 30%, ενώ 6 μήνες μετά τον πλήρη εμβολιασμό μόνο το 2,59% (8 άτομα) είχε τιμές αντισωμάτων κάτω από 30% και 12% είχε τιμές κάτω του 50%.
Σε όλες τις χρονικές στιγμές των μετρήσεων, η μείωση του τίτλου των αντισωμάτων ήταν μεγαλύτερη τάξης μεγέθους στα άτομα ηλικίας άνω των 80 ετών σε σχέση με τα άτομα 51-70 ετών και αυτών ήταν μεγαλύτερη συγκριτικά με τα άτομα ηλικίας 20-50 ετών.
Οι υγιείς δεν χρειάζεται να κάνουν εξετάσεις αντισωμάτων
Με βάση τα παραπάνω οι υγιείς συμπολίτες μας δεν χρειάζεται να κάνουν εξετάσεις αντισωμάτων, καθώς η πιθανότητα να μην έχουν αναπτύξει υψηλούς τίτλους είναι σχεδόν μηδενική.
Τα αντισώματα από τον εμβολιασμό θα κρατήσουν για τουλάχιστον ένα έτος
Με βάση προγνωστικά μοντέλα, τα αντισώματα από τον εμβολιασμό θα κρατήσουν για τουλάχιστον ένα έτος. Οι εμβολιασθέντες αναπτύσσουν τίτλους εξουδετερωτικών αντισωμάτων πολύ υψηλότερους ακόμη και από όσους νόσησαν από COVID-19 και χρειάστηκαν νοσηλεία, ενώ ο ρυθμός πτώσης τους είναι μικρός.
Όσοι νόσησαν από COVID-19 και εμβολιάσθηκαν ανέπτυξαν αντισώματα εντός μιας εβδομάδας από τον εμβολιασμό. Συνεπώς μια δόση του εμβολίου είναι αρκετή για όσους εκτέθηκαν στον ιό πριν τον εμβολιασμό.
Αντισώματα σε ασθενείς
Η παραγωγή αντισωμάτων σε ασθενείς με αιματολογικές κακοήθειες, όπως πολλαπλούν μυέλωμα, λεμφώματα και χρόνια λεμφοκυτταρική λευχαιμία είναι χαμηλή. Το 40% των ασθενών με τα παραπάνω νοσήματα δεν αναπτύσσουν εξουδετερωτικά αντισώματα.
Τα νοσήματα αυτά, από τη φύση τους, συνοδεύονται από σοβαρή ανοσοκαταστολή. Οι θεραπείες που χορηγούνται επηρεάζουν σημαντικά την παραγωγή αντισωμάτων.
Ασθενείς που λαμβάνουν θεραπεία με μονοκλωνικά αντισώματα που στοχεύουν
- το CD20 (rituximab, obinutuzumab),
- το CD38 (daratumumab, isatuximab) και
- το BCMA (belantamab mafodotin),
αναπτύσσουν εξουδετερωτικά αντισώματα μετά τον εμβολιασμό σε μικρά ποσοστά (μεταξύ 20%-40%).
Οι περισσότεροι ασθενείς με λέμφωμα Hodgkin και συστηματική αμυλοείδωση αναπτύσσουν αντισώματα σε ποσοστά παρόμοια με τους υγιείς ανθρώπους.
Οι ασθενείς με συμπαγή νεοπλάσματα αναπτύσσουν εξουδετερωτικά αντισώματα σε υψηλά ποσοστά, άνω του 80%, ανεξάρτητα από τη λήψη αντινεοπλασματικής αγωγής.
Μόνο οι μισοί ασθενείς που υποβλήθηκαν σε αυτόλογη μεταμόσχευση μυελού των οστών αναπτύσσουν αντισώματα αν η μεταμόσχευση έγινε μέχρι 6 μήνες πριν τον εμβολιασμό.
Η μελέτη της Θεραπευτικής Κλινικής του ΕΚΠΑ θα συνεχιστεί με τη μελέτη όλων των εμβολίων. Θα εξεταστεί η αποτελεσματικότητα μέχρι και 18 μήνες μετά την πρώτη δόση. Επίσης θα περιλάβει και τα άτομα που θα λάβουν και την τρίτη αναμνηστική δόση.