Η ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας, είναι η πρώτη αιτία μείωσης της όρασης σε ηλικίες άνω από 65 ετών και η μορφή της νόσου καθορίζει τη θεραπεία και αν υπάρχει δυνατότητα αντιμετώπισης.
Η ωχρά κηλίδα είναι ένα λεπτό στρώμα φωτοευαίσθητων κυττάρων στο κεντρικό τμήμα του αμφιβληστροειδούς χιτώνα, στο οπίσθιο τμήμα του οφθαλμού (οφθαλμικός βυθός). Υπεύθυνη για την ευκρίνεια στην όραση, έλαβε τo όνομά της εξαιτίας της κιτρινωπής εμφάνισής της.
Η ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας (ΗΕΩ) είναι η οφθαλμική νόσος που χαρακτηρίζεται από προοδευτική απώλεια της κεντρικής όρασης με μειωμένη ευαισθησία της αντίθεσης και με παραμόρφωση ειδώλου – μεταμορφοψία (ευθείες γραμμές εμφανίζονται στρεβλωμένες).
Οι ασθενείς με ΗΕΩ βλέπουν, μονίμως, ένα σκοτεινό – μαύρο σημείο στο κέντρο του οπτικού τους πεδίου, ενώ κάποια χρώματα τα αντιλαμβάνονται θαμπά. Όταν η οφθαλμική κατάσταση βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο, καθημερινές δραστηριότητες και ενασχολήσεις, όπως η οδήγηση και το διάβασμα καθίστανται ιδιαίτερα δύσκολες.
Παράγοντες κινδύνου
Βασικά αίτια και παράγοντες κινδύνου ανάπτυξης της νόσου είναι:
- Η ηλικία: Υπολογίζεται ότι προσβάλλει έναν στους οκτώ ανθρώπους, κυρίως άτομα άνω των 60 ετών, αποτελώντας την συχνότερη αιτία μη αναστρέψιμης απώλειας της όρασης στους ηλικιωμένους. Εκτιμάται ότι νοσούν 200 εκατομμύρια άτομα, ενώ έως το 2040 θα έχουν αυξηθεί σε 300 εκατομμύρια.
- Όταν η νόσος εμφανίζεται σε νεαρά άτομα πρόκειται για δυστροφία της ωχράς.
- Το κάπνισμα
- Η παχυσαρκία
- Η κληρονομικότητα
- Η έκθεση των οφθαλμών στην ηλιακή ακτινοβολία χωρίς γυαλιά ηλίου
- Η συνεχής χρήση ορισμένων αντιβιοτικών
Τύποι ηλικιακής εκφύλισης της ωχράς κηλίδας
Υπάρχουν 2 τύποι εκφύλισης της ωχράς κηλίδας:
· H ξηρή μορφή (μη εξιδρωματική) με ατροφία (λέπτυνση) της περιοχής της ωχράς και αργή εξέλιξη. Είναι η πιο συχνή μορφή της πάθησης, καθώς επηρεάζει περίπου το 80% των ασθενών με ΗΕΩ.
· H υγρή μορφή (εξιδρωματική), χαρακτηρίζεται από την ανάπτυξη παθολογικών αγγείων (νεοαγγείων) στην ωχρά κηλίδα. Από εκείνα διαρρέει υγρό ή αίμα, που προκαλεί καταστροφή των κυττάρων της ωχράς. Εξελίσσεται επιθετικά, οπότε η έγκαιρη ανίχνευση είναι εξαιρετικά σημαντική. Είναι λιγότερο συχνή, αλλά πιο σοβαρή, καθώς προκαλεί την απότομη μείωση της κεντρικής όρασης (κεντρικό σκότωμα).
Σύγχρονες τεχνικές αντιμετώπισης
Για την ξηρή μορφή της ηλικιακής εκφύλισης της ωχράς κηλίδας δεν υπάρχουν φαρμακευτικές ή επεμβατικές λύσεις. Συνήθως συστήνεται μείωση του καπνίσματος και προσεγμένη διατροφή. Κλινικές μελέτες έδειξαν ότι ορισμένα συμπληρώματα διατροφής που περιέχουν αντιοξειδωτικές βιταμίνες, όπως και πολυβιταμινούχα σκευάσματα είναι σε θέση να βοηθήσουν. Επίσης, ορισμένα βοηθήματα χαμηλής οράσεως χαρίζουν ώθηση στον ασθενή να διαχειριστεί ποιοτικά την καθημερινότητα.
Για την υγρή μορφή η τεχνική που εφαρμόζεται είναι οι ενδοϋαλοειδικές (ενδοβολβικές) εγχύσεις. Πρόκειται για ενέσεις ειδικών φαρμάκων αντι-αγγειογενετικών παραγόντων (anti – VEGF) στο υαλοειδές σώμα, δηλαδή στο διαφανές ζελέ που βρίσκεται μέσα στο μάτι. O παράγοντας VEGF (Vascular Endothelial Growth Factor) ευνοεί την ανάπτυξη παθολογικών, μη φυσιολογικών αιμοφόρων αγγείων (νεοαγγείων) και προκαλεί τη μη φυσιολογική διαρροή στην ωχρά κηλίδα. Με τις ενδοϋαλοειδικές εγχύσεις περιορίζεται η επέκταση (αποιδηματική δράση) των νεοαγγείων και τυχόν αιμορραγιών – διαρροών με στόχο τη σταθεροποίηση της όρασης. Μια ενδοβολβική ένεση πραγματοποιείται με τοπική αναισθησία (αναισθητικές σταγόνες), όπου γίνεται χρήση μια λεπτής βελόνας από τον εξειδικευμένο οφθαλμίατρο, ενώ η όλη διαδικασία διαρκεί, περίπου, 10 λεπτά. Ο ασθενής δεν πονάει και το μόνο που στην πραγματικότητα αισθάνεται είναι ένα πολύ μικρό, φυσιολογικό τσίμπημα.
Στην χώρα μας ενδοϋαλοειδικές εγχύσεις, όχι μόνο για την αντιμετώπιση της υγρής μορφής ΗΕΩ, αλλά και άλλων οφθαλμικών καταστάσεων, παρέχονται στις ιδιωτικές Μονάδες Ημερήσιας Νοσηλείας (Μ.Η.Ν.) LaserVision στην Αθήνα και Ophthalmica στη Θεσσαλονίκη, οι οποίες έχουν ενταχθεί στο δίκτυο του κορυφαίου Ευρωπαϊκού Ομίλου «Sanoptis».
Ο χειρουργός οφθαλμίατρος δρ Αναστάσιος-Ι. Κανελλόπουλος, ιδρυτής και επιστημονικός διευθυντής του Ινστιτούτου Οφθαλμολογίας LaserVision και καθηγητής Οφθαλμολογίας του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης τονίζει: «Εφόσον η πάθηση διαγνωστεί εγκαίρως, γίνεται τακτική παρακολούθηση και ο ασθενής υποβάλλεται στην κατάλληλη θεραπεία. Αναλόγως με το στάδιο της νόσου του, η ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας δύσκολα θα οδηγήσει στην πλήρη απώλεια της όρασης. Συνήθως, τα πιο βαριά περιστατικά διατηρούν κάποια περιφερειακή όραση, ώστε τουλάχιστον να μπορούν να μετακινούνται στον χώρο. Αυτό όμως απαιτεί στενή συνεργασία με τον θεράποντα οφθαλμίατρο και τακτικές εξετάσεις».
Ο χειρουργός οφθαλμίατρος του Ινστιτούτου Οφθαλμολογίας & Μικροχειρουργικής Ophthalmica κ. Αθανάσιος Βακάλης MD, ειδικός στη χειρουργική υαλοειδούς, αμφιβληστροειδούς και ωχράς κηλίδας τονίζει: Τα θεραπευτικά αποτελέσματα των εγχύσεων, ως προς την οπτική οξύτητα, εξαρτώνται από το είδος και τη σοβαρότητα της πάθησης, καθώς και την ανταπόκριση του ασθενή στο συγκεκριμένο φάρμακο που εγχύεται στην υαλοειδική κοιλότητα. Σε ορισμένες περιπτώσεις η βελτίωση της όρασης είναι θεαματική, σε άλλες η πάθηση υποστρέφει με μείωση της οπτικής οξύτητας και ο ασθενής θα πρέπει να συμβιβαστεί με το γεγονός ότι θα υποβληθεί σε μεγάλο αριθμό εγχύσεων, προκειμένου να σημειωθεί σταθεροποίηση της όρασης. Οι ενδοϋαλοειδικές εγχύσεις αποτέλεσαν αντικειμενικά μια τεράστια επανάσταση στην αντιμετώπιση των παθήσεων του αμφιβληστροειδή και της ωχράς κηλίδας.
Διαβάστε επίσης
Η ανάλυση του γονιδιώματος ενός όγκου και τι δείχνει για τη θεραπεία και την κληρονομικότητα